انقلاب ایدئولوژیکی مجاهدین (قسمت دوم)

حامد صرافپور، کانون وبلاگ نویسان مستقل ایرانی، هجدهم اوت 2010
http://www.cibloggers.com/?p=5456

لینک به قسمت اول
http://iran-interlink.org/fa/index.php?mod=view&id=8577

بندهای انقلاب ایدئولوژیک درونی مجاهدین:

بند الف: طلاق ایدئولوژیکی

بحث انقلاب درونی به همان جا خاتمه نیافت. چهارسال بعد، پس از شکست ارتش آزادیبخش رجوی در عملیات فروغ جاویدان، که عوامل متعددی در آن دخیل بود، سلسله نشستهایی توسط رجوی برگزار گردید. اساس این نشستها برای بررسی ریشۀ ناکامی در عملیات فروغ جاویدان بود. ناگفته نماند که تا پیش از این عملیات، مجاهدین در تمامی عملیاتهای قبلی که به شیوه های کلاسیک و نیمه کلاسیک و نیز پارتیزانی انجام می گرفت، پیروز از صحنه خارج شده بودند. عملیاتهای اولیه مجاهدین (پس از ورود رجوی به عراق و اعلام تشکیل ارتش آزادیبخش و اعلام پایان مرحلۀ تدارک سرنگونی و ورود به مرحلۀ سرنگونی)، که به عملیاتهای گردانی موسوم بود، بر مبنای حداکثر غافلگیری انجام می گرفت که در آن حدود صد تا صد و بیست نفر شرکت می کردند و شبانه و مخفیانه تا نزدیکی یک یا دو پایگاه مرزی رژیم از شمال تا جنوب، پیشروی کرده و با یک تهاجم برق آسا پایگاه را تسخیر کرده و با گرفتن چند اسیر و مقداری سلاح به پشت جبهه برمی گشتند. البته بعدها این عملیاتها گسترش یافت و با تعداد حدود دو تا سه برابر و با تهاجم همزمان به دو پایگاه و یا چند کیلومتر از خطوط مرزی همراه بود.

تا پیش از سال 1367، این عملیاتها توسط فرماندهان هر قرارگاه انجام می گرفت. ولی از ابتدای سال 1367 و شروع عملیاتهای بزرگ که تمامی ارتش در آن شرکت می کرد، خود مسعود رجوی به همراه مریم عضدانلو به طور مستقیم فرماندهی را بر عهده گرفتند. اولین عملیات بزرگ، عملیات آفتاب تابان نام داشت در منطقۀ فکه. عملیات بزرگ بعدی در شهر مهران بود که رجوی نام آنرا چلچراغ نهاده بود. اما سومین عملیات بزرگ در واقع همزمان شده بود با اعلام آتش بس توسط ایران و فروغ جاویدان نام داشت. در این عملیات بزرگ، بخش زیادی از نیروها آموزش کافی نظامی ندیده بودند و تنها مقداری شلیک با سلاحهای شخصی به آنها یاد داده شد. صدها نفر از کشورهای خارجی در عرض چند روز به عراق منتقل شدند و همزمان از 1500 اسیر عملیات چلچراغ نیز دعوت شده بود که اگر به ارتش آزادیبخش بپیوندند پس از پایان عملیات آزاد خواهند شد، به همین علت اکثر آن سربازان نیز به مجاهدین پیوستند.

تا پیش از این عملیات، مجاهدین که پشتیبانی توپخانۀ ارتش عراق را نیز به همراه داشتند، به طور کامل پیروز شده و عملاً هیچ عملیاتی با شکست مواجه نشده بود مگر اینکه بنابر دلایلی از قبیل گرمای زیاد و گرمازدگی شدید افراد و یا دیر رسیدن به موضع حمله و…. از بالا دستور عقب نشینی صورت گرفته باشد. به همین علت، فروغ جاویدان که هدفش فتح تهران بود به خاطر نرسیدن به هدف، علاوه بر ضربه شدید و غیرقابل جبران نظامی، ضربۀ روحی بزرگی نیز به خود افراد وارد نمود. مجاهدین برای اولین بار طعم شکستی سنگین به همراه از دست دادن تقریبا اکثریت کامل فرماندهان زبده و مجرب و از جان گذشته، نرسیدن به هدف و از دست دادن اکثر تجهیزات نظامی و… را چشیدند. بسیاری از زنان و مردان، همسران خود را نیز از دست دادند که خود داغ بزرگ دیگری بود بر دلهای آنان. این بود که رجوی لازم می دید هرطور شده ضربات روحی را جبران نماید. طبیعی بود که اگر مسئولیت شکست را می پذیرفت، قبل از هر چیز، تقدس او به عنوان رهبری عقیدتی زیر علامت سوآل می رفت. اولین سلسله نشستهای او به نام تنگه و توحید بود. اما هنوز وارد مسائل شخصی افراد نشده بود و در این نشست وی بگونه ای بحث نمود که بتواند دیدگاههای کلاسیک را از اذهان افراد پاک کرده و بگوید که نباید در مبارزه فقط کمیت ها در نظر گرفته شود بلکه اساس بر کیفیت افراد است که تنها با اتکا بر آن می توان بر دشمن هرچقدر هم که نیرو داشته باشد پیروز گردید. رجوی در این نشست علت اصلی شکست را نه نظامی، بلکه ضعفهای ایدئولوژیکی افراد برآورد نمود که کلاسیک فکر می کرده اند.

این مجموعه نشستها حدود پنج روز طول کشید و افراد که اینک بسیاری از آنها جدید بوده و نیروهای تازه از خارج آمده و نیز بخشی از سربازان اسیر شده توسط ارتش آزادیبخش رجوی که به سازمان پیوسته بودند را نیز شامل میشد، سوآلات متعددی از آیندۀ داشتند که مسعود رجوی تک به تک پاسخ می داد. البته در این نشستها، یکی از افراد که پیرمردی بود برخاست و گفت که دیگر هرگز نخواهیم توانست شکست خود را جبران کنیم چرا که تمامی فرماندهان دلاور و مجرب ما جان باختند. این اعتراض، با همهمه زیادی علیه آن شخص همراه بود ولی هرطور بود رجوی توانست مسئله را خاتمه دهد. وی اعلام کرد که فروغ جاویدان شماره های بعدی همچنان در پیش است. بعدها نیز تابلوهایی رسم نمود که شرایط ایجاد صلح یا جنگ مجدد احتمالی و نیز احتمال مرگ خمینی در آن بررسی شده بود و برای هر شکل هم راه حلی ارائه شده بود. برای نمونه مسعود اعلام کرد که در صورت مرگ خمینی، ارتش آزادیبخش دوباره به سوی تهران پیشروی خواهد نمود.

اما بعد از مرگ خمینی، با اینکه مجاهدین خیلی سریع آماده باش دادند و کاری فشرده شروع شد، چند روز بعد پیامی از سوی رجوی اعلام شد که گفته بود نیازی به تعجیل نیست و کارها را با آرامش پیش ببرید. این موضوع ابتدا کمی عجیب می آمد چون همه تا حدودی خوشحال شده بودند که به زودی به تهران خواهیم رفت ولی بعدها در یک نشست، مسعود رجوی اعتراف کرد که دولت عراق به او اجازه نداده است چرا که نمی توانست بخاطر حرکت مجاهدین به سوی ایران، وارد جنگ جدیدی شود که عاقبت آن معلوم نیست. به هرحال آماده باش منتفی شد ولی مدتی بعد رجوی تعداد بسیار زیادی از اسیران جنگی ایران و عراق که خواهان پیوستن به مجاهدین شده بودند را به اشرف آورد. از ابتدا مشخص بود که بسیاری از این سربازان به خاطر شرایط بد اردوگاههای عراق به آنجا آمده اند، کما اینکه بزودی تعدادی از آنها شرایط تشکیلات را تحمل نکرده و بازگشتند. ولی با ورود آنان مسائل و مشکلات زیادی در تشکیلات مجاهدین بوجود آمد که از زمرۀ آن مشکلات، برخی مفاسد جنسی بین این افراد بود و مواردی هم شلیک به سوی همدیگر به خاطر انتقام کشی های قبلی و باند بازیهایی که از داخل اردوگاه اسیران با خود به آنجا آورده بودند. به همین خاطر سازمان ناچار شد ضوابط سفت و سخت جدیدی اعلام کند. ورود این افراد در جایی که زنان حضور فعال و تنگاتنگ در تمامی نقاط داشتند، طبعاً مسائل خاص خود را نیز بدنبال داشت. در نتیجه به مرور، اطراف آسایشگاههای خانمها حفاظ و سیم خاردار کشیده شد و برخی جداسازیها نیز به عمل آمد.

در طی کمتر از یکسال که از عملیات فروغ جاویدان می گذشت، طبیعی بود که در یک چنین ارتشی مختلط آنهم بدون عملیات و مأموریت نظامی، مسائل عاطفی تشدید می گردد و کم کم افراد که عمدتاً هم مجرد هستند احساس نیاز به ازدواج کرده و بدنبال تشکیل خانواده باشند. مراسمهای ازدواج در چند ماه بعد از فروغ جاویدان افزوده شد و معضل دیگری بوجود آمد و آن تعداد کم خانمها به نسبت مردان مجاهد بود. در این رابطه پیشنهاداتی از سوی مسئولین داده شد در این رابطه که اگر کسی دختر عمو یا خاله یا هر کسی که می شناسد در داخل ایران دارد، و تمایل با ازدواج با او را داشته باشد به سازمان بگوید تا در جهت آوردن آنها اقدام شود. این مسائل روز به روز حادتر میشد. بخصوص با آمدن نیروهای جدیدی که سالها بود اسیر جنگی بودند و اینک در یک محیط بسته ولی کاملا متفاوت با اردوگاه اسیران جنگی عراق قرار داشتند.

مجموعه ای از عوامل مختلف دست در دست هم دادند که رجوی حرکت دیگری را آغاز کند و توجه ها به آن سمت معطوف شود. نباید فراموش کرد که کم کم عده ای از نیروها شروع به ریزش نموده بودند، از یک طرف کسانی که از خارج کشور برای مدت شش ماه تا یکسال آمده بودند، از سوی دیگر کسانی که چشم انداز جنگ نمی دیدند و ماندن خود را بیهوده می دانستند، و از طرفی هم کسانی که مجرد بوده و نمی توانستند شرایط حاضر را برای مدتی طولانی تحمل نمایند. البته اگر مجاهدین در جنگ بودند قضیه متفاوت بود ولی ارتشی که هیچ کار مادی نداشته باشد خیلی زود از هم خواهد پاشید و رجوی نیز اینرا به خوبی می دانست و خودش هم اینرا گفته بود. اینک نیاز به بحرانی داشت که همه چیز را در هم ریخته و مشکلات را تحت الشعاع خود قرار دهد. از یک طرف باید شکست در فروغ جاویدان را توجیه می کرد، از سویی دیگر مسئله ای به نام خانواده را باید حل می کرد و از سویی هم بحث سرنگونی رژیم را باید پاسخ می داد که بالاخره چشم اندازش کی خواهد بود.

در پاییز سال 1368 بدون هیچ توضیحی در تمامی بخشهای ارتش نواری ویدیویی نشان داده شد که در آن مسعود رجوی با حضور در بین اعضای هیئت اجرائی و دیگر اعضای مرکزیت مجاهدین، متن ابلاغیه ای را خواند که در آن مریم عضدانلو به عنوان مسئول اول مجاهدین انتخاب شده بود و این حکم را خود مسعود رجوی به عنوان رهبر عقیدتی مجاهدین صادر نموده و از همگان خواسته بود که به عنوان گامی در جهت رفع استثمار به این حکم سر تعظیم فرود آورند.

پس از نشان دادن این نوار مقداری شیرینی در بین نفرات توزیع شد اما چهره های افراد نشان می داد که بشدت به هم ریخته و منفعل شده اند. شاید علت اصلی این بود که همگان به بخش مسئول اول مجاهدین شدن مریم توجه کرده بودند ولی کمتر کسی دقت کرده بود که مسعود رجوی وی را مثل تمامی احزاب و سازمانها جایگزین خود نساخته بود که بعد خودش کنار بکشد و یا زیر دست او کار کند. این البته برداشت اولیه من هم بود. اما موضوع این نبود. مسعود رجوی اگر با اینکار حتا خود را بالاتر نبرده بود، به هیچوجه در موضعی پایینتر هم قرار نداده بود بلکه خود در مقام همان رهبری عقیدتی، از آن پس بر اعمال مریم نیز نظارت کامل داشت. شاید اگر بخواهم تفهیم بیشتری کنم چیزی شبیه رهبری خمینی بود که حاضر نشد در مقام ریاست جمهوری قرار گیرد چرا که موضع او در مقام ولی فقیه بسیار بالاتر از ریاست جمهوری بود و از آن پس هم هرکس رئیس جمهور میشد چیزی نبود جز شخصی که تحت فرمان خودش قرار داشت. مسعود رجوی با اعلام این موضوع، بنزینی را بر روی شعله های رو به افول سازمان مجاهدین و اعضای آن پاشید.

با اعلام مسئول اول شدن مریم رجوی، همه چیز گر گرفت و شور دیگری در فضای خسته و یخ زده مجاهدین برپا شد. بحثهای زیادی در گرفت سر اینکه چرا مریم رجوی باید مسئول اول مجاهدین باشد؟ این شروعی بود برای آغاز بحثهای طولانی و عمیق انقلاب ایدئولوژیک.

اینبار ولی بحث رهایی زن موضوع اصلی نبود، در این سری از نشستها (که به صورت لایه ای و ابتدا در لایه های بالا مثل هیئت اجرائی و بعد اعضای مرکزیت انجام شد و به مرور لایه های بعدی را هم در بر گرفت)، موضوع اصلی این بود که هر فرد به این نقطه برسد که اعلام کند ضعف وی (پاشنه آشیل یا چشم اسفندیار) در امر مبارزه، نه کمبودهای دانش نظامی و تشکیلاتی، بلکه خانواده و یا به عبارت ساده تر همسر بوده است. این سلسله بحثها با سخنان مسعود رجوی آغاز شد. وی با خواندن آیاتی از قرآن، به صورت هدفمند و کاملاً آرام، علت اصلی طلاق و ازدواج مریم را شرح داد که چگونه مریم از همسر سابق خود (مهدی ابریشمچی) که سد راه وصل شدن تمام عیار او به رهبر عقیدتی اش می دیده جدا شده و آنگاه برای آنکه تمام عیار در خدمت مسعود رجوی به عنوان رهبر عقیدتی اش در آید و جسم و جان خود را نثار او سازد، با وی ازدواج می کند. و به این شکل، گوهر درونی خود را ناب و مثل طلای 24 عیار ساخته است. به این ترتیب، مسعود رجوی زمینه را آماده می ساخت که هر مجاهد نیز وضعیت خود را یکبار مرور کرده و پاشنه آشیل خود را پیدا کند.

طبیعی بود که ابتدا کسی به این نقطه نمی رسید که شوهر یا زن خود را در این میان به عنوان سد راه مبارزه اش و وصل شدن به رهبر عقیدتی خود بخواند، اما نشست به این جا ختم نمی شد. افراد از تمامی کارها و مسئولیتهای سازمانی خود کنار گذاشته می شدند و از آنها خواسته می شد که بنشینند و گزارش بنویسند و بعد این گزارشات را به مسئولین خود که قبلا از این مراحل عبور کرده بودند بدهند. آنگاه نشستهایی توسط مسئولین بالاتر گذاشته می شد و در آنجا تک تک نفرات از انقلاب کردن خود صحبت می کردند. هرکس به این نقطه می رسید که بگوید من مانع خود که همسرم بوده را یافته ام، این فرد کسی بود که پا به مسیر درست نهاده و در واقع انقلاب کرده بود. از آن پس وی به طور رسمی و از طریق بالاترین مسئول آن بخش اعلام می کرد که می خواهد از همسر خود طلاق بگیرد و انگشتری خود را نیز برای مریم و مسعود رجوی می فرستاد.

البته از آنجایی که موضوع کمی پیچیده بود و مسعود رجوی از بهای سیاسی آن می ترسید، از افراد خواسته می شد که این موضوع را به عنوان یک راز مهم پیش خود نگهدارند. در نتیجه مردان و زنانی که پیش از همسران خود وارد این بحث می شدند حق نداشتند حتا با همسران خود در این رابطه چیزی بگویند. اینگونه افراد متأهل کماکان با همسر خود زندگی می کردند ولی همسرانی که هر دو در نشستهای انقلاب شرکت کرده بودند برای همیشه از هم جدا می شدند. افراد مجرد نیز در این مباحث بایستی در اذهان خود برای همیشه فکر ازدواج را از سر بیرون می کردند.

من شخصاً در بین سری چهارم و پنجم این لایه ها به نشست برده شدم. این دو لایه برای فرماندهان یکانها و دسته های رزمی گذاشته شده بود. البته فقط کسانی که پیش از آن شرایط لازم حضور در نشست را پیدا کرده بودند. اگر کسانی از این لایه ها در نشستهای ابتدایی مسئولین صلاحیت کافی حضور پیدا نمی کردند، وارد اصل نشست نمی شده و به آرامی از حیطۀ مسئولیت اجرائی خود پایین تر قرار گرفته و نفرات انقلاب کرده جایگزین آنها می شدند. جابجایی های زیادی در سطوح فرماندهان تیپها و لشکرها و معاونین آنها در حال انجام بود که ناشی از همین تعیین صلاحیتهای جدید بود. به نظر می آید که رجوی با توجه به ریزشهایی که به مرور در حال انجام بود، نمی خواست در آینده کسی مدعی او شود و تنها راه شناخت افراد مطمئن و ذیصلاح از نظر او این بود که فرد حاضر شود به خاطر او دست از همسر و فرزند بشوید. چنین فردی شایستگی لازم را پیدا می کرد که در موضع یک فرمانده قرار داشته باشد. البته ابتدا در موضع فرماندهان تیپ و لشکر و بعد مواضع فرماندهان یکان و دسته…

ادامه دارد….